Βωλάξ, Τήνος. Τόπος όμορφος και ζωντανός. Χωριό αγαπημένο. Μέρος που θέλουμε να προστατέψουμε και να αναδείξουμε πιο πολύ από ποτέ! Εκτιμούμε όλα όσα μας προσφέρει μέσα απ' την ιστορία και την κουλτούρα του, μέσα από την αξεπέραστη φύση και τις αξίες των ανθρώπων του...
Ακολουθήστε μας!

Αυτό το καλοκαίρι, η ομάδα Λ.Γ.Σ. μας άπλωσε το χέρι της και μας οδήγησε στην αθανασία μέσα από το παλιό μονοπάτι του Πετριάδου. Όταν κατεβήκαμε είχε ήδη έρθει το φθινόπωρο... Φυσάει στην Κουκ και η άμμος μπαίνει στα μάτια.

Δεν βαρέθηκες να περπατάς ανάμεσα στα χωμάτινα αρχέγονα μονοπάτια; Δεν κουράστηκες να κοιτάς τα στρογγυλά βράχια σ' αυτόν τον άνυδρο τόπο; Αυτά τα βράχια, αυτό το τοπίο... Πάλι και πάλι και ξανά, σε κάθε άνοιγμα των ματιών, αυτά τα βράχια... Καλά, δεν λαχτάρησες κάτι διαφορετικό;

Δεν με ακούς... Συνεχίζεις να ανεβαίνεις και να κατεβαίνεις. Να περπατάς και να χάνεσαι συνέχεια...

Ο frère Athanase –κατά κόσμον Αντώνιος Δελατόλλας 1911-1996– κατέγραψε σε 19 χειρόγραφες σελίδες, διαστάσεων Α4, την ιστορία της οικογένειάς του. Μεταφέρουμε εδώ, τα πιο ενδιαφέροντα αποσπάσματα από τις σημειώσεις του, με ιδιαίτερη έμφαση στα σχόλια για την μητέρα του, αφού η  καταγωγή της ήταν από το χωριό μας.

Η Μαρία Δελατόλλα, το γένος Φυρίγου (1880), αγάπησε με όλη της την καρδιά το χωριό. Αυτό το επιβεβαίωνε πολύ συχνά και η γιαγιά Μαρία Βίδου (γένος Φυρίγου, 1911-2008). Η Μαρία Δελατόλλα, όταν ερχόταν στο πανηγύρι της Καλαμάν, ήταν η μόνη γυναίκα που μπορούσε και έριχνε τριμπονιές! Μετά συγκινημένη έλεγε: «Τρέχω στα παιδιά μου, αλλά η καρδιά μου είναι στη Βωλάξ»... συνέχεια...

Υπήρχε μια εποχή που δεν υπήρχε πολεοδομία να ορίζει πως θα φτιάχνεται το κάθε οίκημα (και να ζητάει όλα τα κτίσματα του νησιού να είναι λευκά με μπλε πορτοπαράθυρα). Υπήρχε μια εποχή όπου το τοπίο επέβαλλε την κλίμακά του στις συνήθειες και την οικιστική συμπεριφορά των ανθρώπων. Τότε που τα "στάβλα" (παλ. γραφ. "σταύλα"), τα "μάντρα", οι αποθήκες, οι αχερώνες και οι "κατ'κιές" ("καθκιές") ήταν αρμονικά ενταγμένες στον φυσικό τους χώρο.

Χτισμένες λιτά από τοπικές γρανιτικές πέτρες, βαθιά ριζωμένες και αρμονικά ενταγμένες, οι αποθήκες και τα στάβλα, ήταν τα πρώτα και τα τελευταία οικήματα που συναντούσες μπαίνοντας και βγαίνοντας από έναν οικισμό. Η αίσθηση που αποκομίζει κανείς από μια απλή περιήγηση σε αυτά τα οικήματα είναι αυτή του μέτρου και της αυτάρκειας –αξίες σχεδόν εξαφανισμένες στις μέρες μας... συνέχεια...

Στα εφηβικά μου χρόνια ένιωθα αμήχανα τα μεσημέρια. Οι χωρικοί και οι «Αθηναίοι εισβολείς», κάτω από την μεσημεριανή ραστώνη, εξαφανίζονταν για να ξεκουραστούν. Έτσι, μου άρεσε να περπατάω μόνος μου, στα χωράφια κάτω από το Άπλωμα, και όταν έβλεπα στάβλο άδειο από ζώα, έμπαινα μέσα και τον... έψαχνα. Ίσως έψαχνα που είχαν εξαφανιστεί όλοι τους...

Τα παλιά χρόνια, η σχέση των ανθρώπων με τα ζώα και την γη τους ήταν μια σχέση αγάπης και μόχθου, που την έβλεπες στα καλλιεργημένα χωράφια και στους μικρούς κήπους με τα κηπευτικά. Φαινόταν στα καθαρισμένα μονοπάτια και στις προσεγμένες και επιδιορθωμένες ξερολιθιές. Το ένιωθες γύρω σου: στις φωνές των γεωργών από το χωράφι μέχρι τον απέναντι λόφο και στα δεκάδες αρώματα της καλλιεργημένης γης.

Λένε, πως όταν ο Κάτων ο Πρεσβύτερος έγινε κήνσωρ της Ρώμης, τιμητής, το 184 π.Χ., δεν απέμεινε σε κανέναν τον τίτλο του ρωμαίου πολίτη, αν προηγουμένως δεν του έδειχνε τα χέρια του. Όσοι είχαν χέρια λεπτά, καθαρά και άσπρα δεν έπαιρναν ποτέ τον τίτλο αυτό. Αντιθέτως, όσοι είχαν χέρια σκληρά, ηλιοκαμμένα και με ρόζους γίνονταν δεκτοί. συνέχεια...

Mε παρουσία χιλιετιών στη Γη, η ελιά έχει γίνει σύμβολο κοινωνικών και θρησκευτικών αξιών σο κανένα άλλο δέντρο· έχει τροφοδοτήσει με γόνιμους «καρπούς» τη μυθολογία, τις παραδόσεις, την τέχνη και τη λογοτεχνία.

Σύμφωνα με τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα όποιος ξερίζωνε ελιά καταδικαζόταν σε θάνατο, ενώ δίπλα στην ελιά δεν επιτρεπόταν η φύτευση άλλου δένδρου. συνέχεια...


Από το δώμα του Αγίου Μάρκου (1993)

Mπορεί ο Θεός να μην έχει ανάγκη τα σύμβολα για να ενεργήσει, εμείς όμως τα χρειαζόμαστε... Ο όρος σύμβολο συνδέεται θεολογικά με το ρήμα συμβάλλω που σημαίνει ενώνω δύο πράγματα, αναμειγνύω, συμπλέκομαι, συνάπτομαι. Αυτό σημαίνει ό,τι με την λέξη σύμβολο εννοούμε κυρίως «την συμβολή του ακτίστου με το κτιστό και ότι το σημαίνον δηλοί το σημαινόμενον, το άκτιστον μεταφέρεται στην αισθητή πραγματικότητα με κτιστά ρήματα, εικονίσματα και νοήματα». Η πιο δυνατή ένωση είναι (και εικονογραφικά) το σύμβολο του Σταυρού, γι' αυτό και χρησιμοποιείται συχνότατα στο χωριό ως «φυλαχτό».

Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η τιμή και η προσκύνηση του Σταυρού είναι προσκύνηση του ίδιου του Εσταυρωμένου Χριστού. Ο Σταυρός του Κυρίου είναι το καύχημά μας, το νικηφόρο λάβαρο κατά του μεγαλύτερου εχθρού μας –του διαβόλου– το αήττητο όπλο κατά του κακού. Ο Σταυρός είναι το αντικείμενο της αισχύνης που έγινε η δόξα της Εκκλησίας· το ξύλο της οδύνης και του θανάτου που έγινε «χαράς σημείον» και «ζωής ταμείον». Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί επάνω στο ξύλο του Σταυρού, μαζί με το πανάχραντο σώμα του Κυρίου, ο Χριστός κάρφωσε και τις αμαρτίες μας(«πάντα τα παραπτώματα, εξαλείψας το καθ' ημών χειρόγραφον... προσηλώσας αυτό εν τω σταυρώ»). συνέχεια...

Έχω μια ικανότητα να ξεχνάω τις ασήμαντες στιγμές και να θυμάμαι τις «γεμάτες». Έχω, όμως, και ένα μικρό πρόβλημα: να νοσταλγώ όταν φτάνω σε αδιέξοδο. Και τώρα, που κάθομαι μόνος, νοσταλγώ μια «γεμάτη» στιγμή: Στις 17 Αυγούστου υπήρχε στην Βωλάξ η καθιερωμένη καλοκαιρινή παράσταση Καραγκιόζη για τα μικρά παιδιά. Την ίδια νύχτα στην Κώμη, υπήρχε προβολή της ταινίας Biloba, που γυρίσματα αυτής έγιναν και στο χωριό μας. Είπαμε να αφήσουμε πίσω τον Καραγκιόζη και να κατευθυνθούμε στο καφενεδάκι του Πλάτανου, στην Κώμη, για να ζήσουμε τη χαρά του θερινού σινεμά. 

Σε ποιον να πρωτοδώσουμε συγχαρητήρια... Η φιλοξενία των παιδιών (σπιτικές λεμονάδες από τους πλούσιους κήπους της περιοχής, χάρτινα σακουλάκια γεμάτα ποπ-κορν, χαμόγελα και κατανόηση παντού) ήταν παράδειγμα προς μίμηση για μας. Ένα ολόκληρο χωριό, ζωντανό και φιλικό, παρακολουθεί με προσήλωση και ενδιαφέρον την ταινία. Τα χαρούμενα πρόσωπά μας παίρνουν το χρώμα απ' το φως της ταινίας. Τα είδωλά μας καίγονται από τα λούμενς. Όλοι μας ξαναβρίσκουμε την χαρά της κοινής απόλαυσης, και 'γω –μαζί με την υπόλοιπη παρέα από το Βωλάξ– φεύγω με την αίσθηση του ανολοκλήρωτου. Με την αίσθηση ότι χρωστάω κάτι. Κάτι που προσπαθαθώ να το ξεπληρώσω με τις 278 λέξεις αυτού του κειμένου.συνέχεια...

Kανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πότε πραγματικά ξεκίνησε η τέχνη της καλαθοπλεκτικής στο χωριό μας. Δυστυχώς από τα διάφορα ενοριακά έγγραφα δεν αντλούμε τέτοιες πληροφορίες. Λογικά, τα χρήματα από την κατασκευή καλαθιών πρέπει να έμεναν ως έσοδο στους καλαθοπλέκτες και όχι στην Εκκλησία.

Τα έσοδα της τελευταίας γύρω στα 1850-1880 προέρχονται είτε από προσφορές των πιστών (απευθείας ή μέσω λεγάτων και «οφφέρτας»/φέρτας), είτε από πώληση προϊόντων, κυρίως από «καρπό», μιγάδι, «φασούλια», κλήματα, μούστο, «καρσί» (κρασί), σύκα, ορνούς και βελανίδια· και λιγότερο από κουκούλια μεταξιού, αγρέλια, φύλλα (ως τροφή ζώων), «οξύδια», μυζήθρα, κολοκύθια, ψωμί και, τέλος, από πώληση του μεριδίου νερού της πηγής που αντιστοιχούσε στις εκκλησίες του χωριού. Ποτέ δεν διαβάζουμε για πώληση κανίστρων και καλαθιών. Η μόνο πληροφορία που έχουμε είναι ό,τι το 1877 η ενορία του χωριού παραγγέλει και αγοράζει ,από κάποιον χωρικό, έναν χαλικολόγο (=μεγάλη καλαθοπλεκτική κατασκευή, από λυγαριά, για την μεταφορά χαλικιών) για κάποιες οικοδομικές εργασίες. συνέχεια...

«Οι τζογαδόροι είναι οι λεβέντες της τράπουλας, αλλά η τράπουλα είναι ο μόνος λεβέντης», γράφει ο Γιάννης Βαρβέρης στο βιβλίο του Κόψε. Στην «λεβέντισσα» Ελένη του Φραγκιά έριξαν μια τράπουλα μέσα στον τάφο της όταν εκείνη πέθανε...

Τα παλιά χρόνια, η βασική διασκέδαση στο χωριό ήταν τα παιχνίδια με την τράπουλα και τα οποία παιζόντουσαν στα σπίτια των χωρικών αφού δεν υπήρχαν στο χωριό –πλην ελαχίστων και μικρών χρονικών διαλειμμάτων– καφενέδες. Κάποιοι μάλιστα, για να νιώσουν την ατμόσφαιρα, πήγαιναν στο παλιό παντοπωλείο του Κουμάρου (που σήμερα είναι λέσχη) να παίξουν πρέφα. συνέχεια...

Welcome!

Ας αποκαλύψουμε στον κόσμο την αλήθεια: Οι νάνοι είναι ζωντανοί –όπως εγώ και σεις– και παρά τα όσα λέγονται, τους αρέσουν τα ταξίδια. Το χωριό μας επισκέφτηκαν για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του '60! Δείτε τις αποκλειστικές φωτογραφίες σε παγκόσμια πρώτη! συνέχεια...